Waar heb ik recht op na een vaststellingsovereenkomst?

Wat is een vaststellingsovereenkomst?

Een vaststellingsovereenkomst is een overeenkomst, waarin partijen zich binden aan de overeengekomen afspraken ter beëindiging of ter voorkoming van een onzekerheid of geschil. In de wet staat dit in artikel 7:900 e.v. van het Burgerlijk Wetboek (BW) opgenomen:

"Bij een vaststellingsovereenkomst binden partijen, ter beëindiging of ter voorkoming van onzekerheid of geschil omtrent hetgeen tussen hen rechtens geldt, zich jegens elkaar aan een vaststelling daarvan, bestemd om ook te gelden voor zover zij van de tevoren bestaande rechtstoestand mochten afwijken."

Concreet leggen de werkgever en de werknemer de gemaakte afspraken vast in een vaststellingsovereenkomst. Deze is bestemd om ook te gelden voor zover zij van de daarvoor bestaande rechtstoestand mocht afwijken. In de vaststellingsovereenkomst wordt bijvoorbeeld opgenomen dat de arbeidsovereenkomst met ingang van een daarin opgenomen datum zal eindigen, terwijl de partijen voorafgaand aan de overeenkomst een lopende arbeidsovereenkomst hebben.  

Contractsvrijheid

In beginsel kunnen de werkgever en de werknemer in de vaststellingsovereenkomst opnemen, wat zij zelf willen. Dit wordt ook wel ‘contractsvrijheid’ genoemd. Hier zijn natuurlijk wel enkele uitzonderingen op. Zo mogen er geen bepalingen worden opgenomen die in strijd zijn met het dwingend recht. Dit is recht waarvan niet ten nadele van de werknemer kan worden afgeweken.

De werknemer wordt op die manier beschermd tegen de (vaak) ‘grotere’ partij als de werkgever. Een voorbeeld daarvan is een beding, waarbij het recht om zonder opgave van redenen schriftelijk binnen veertien dagen de vaststellingsovereenkomst te ontbinden, aan werknemer wordt ontnomen of beperkt. Die bepaling die dat recht van de werknemer ontneemt, is nietig. Dit houdt in dat die ongeldig is en geen werking heeft voor partijen. De werknemer kan dan alsnog ontbinden binnen veertien dagen zonder opgave van redenen, omdat dat dwingend recht is waar niet ten nadele van de werknemer van kan worden afgeweken.

Daarnaast mogen bepalingen in een vaststellingsovereenkomst – net als in gewone overeenkomsten – niet in strijd zijn met de goede zeden of openbare orde.

Onderhandelingsproces en verschillende belangen

Waar je als werkgever en werknemer recht op hebt na het sluiten van een vaststellingsovereenkomst, is eigenlijk volledig afhankelijk van de partijen zelf. Immers nemen de werkgever en de werknemer in de vaststellingsovereenkomst bepalingen op die betrekking hebben op de specifieke arbeidsovereenkomst, die beëindigd gaat worden. Hiervan willen de werkgever en werknemer afstand doen of zij wensen dat de in de arbeidsovereenkomst opgenomen bepalingen juist van kracht blijven, nadat de arbeidsovereenkomst eindigt.

Hierbij kun je denken aan het vervallen of van kracht blijven van een concurrentie- en/of relatiebeding, maar ook aan regels omtrent het geheimhoudingsbeding. Soms kan het in stand houden van het concurrentie en/of relatiebeding erg belangrijk zijn voor de werkgever. Het kan bijvoorbeeld voorkomen dat de werknemer specifieke bedrijfskennis heeft vergaard gedurende het dienstverband. Een overstap van de werknemer naar de concurrent kan er dan voor zorgen dat de werkgever schade lijdt, omdat de concurrent via die (ex-)werknemer over gevoelige informatie komt te beschikken.

Ook kan het zijn dat de werknemer veel contact heeft gehad met belangrijke klanten van de werkgever en zij een goede en/of langdurige zakelijke relatie hebben opgebouwd. De werknemer zou dan na het uitdiensttreden de klant kunnen benaderen en proberen over te nemen.

De werkgever wil met het in stand houden van het concurrentie- en/of relatiebeding dus eigenlijk voorkomen dat zij na het beëindigen van het dienstverband met de werknemer in de toekomst schade zal lijden door toedoen van de werknemer. Dit zou bijvoorbeeld kunnen door de concurrentie van gevoelige bedrijfskennis te voorzien of het benaderen en overnemen van klanten van de werkgever.

Voor de werknemer is daarentegen erg belangrijk dat er in de vaststellingsovereenkomst wordt opgenomen dat hem of haar niets te verwijten valt ten opzichte van het eindigen van de arbeidsovereenkomst. Indien de werknemer iets te verwijten valt en dit is als zodanig opgenomen in de vaststellingsovereenkomst, kan diegene zijn of haar recht op een uitkering verliezen. Het UWV kan dan namelijk oordelen dat de werknemer verwijtbaar werkloos is.

In de praktijk nemen partijen dit overigens vaak standaard op in de vaststellingsovereenkomst, maar dit neemt niet weg dat het voor de werknemer een zeer belangrijk artikel is.

Overige bepalingen

Naast voornoemde bepalingen, dienen er natuurlijk ook afspraken te worden gemaakt over eventuele bedrijfseigendommen die in het bezit zijn van de werknemer (denk aan een telefoon, laptop, sleutels, bedrijfskleding of een bedrijfsauto). In de meeste gevallen wordt afgesproken dat deze binnen een bepaalde termijn ingeleverd moeten worden. Een telefoon of laptop mag je soms ook houden.

Verder komen partijen vaak overeen dat er nog een transitievergoeding of beëindigingsvergoeding wordt betaald aan het einde van het dienstverband. De transitievergoeding wordt berekend aan de hand van de wet. In sommige gevallen is de werkgever ook bereid om een extra beëindigingsvergoeding te betalen.

Ten slotte dienen ook de nog niet genoten vakantiedagen en het opgebouwde vakantiegeld te worden uitbetaald. Hiervoor wordt eigenlijk altijd een eindafrekening opgemaakt. In de vaststellingsovereenkomst wordt dan opgenomen binnen welke termijn de eindafrekening wordt opgemaakt en moet worden uitbetaald.

Waar heb ik recht op na een vaststellingsovereenkomst?

Een kort antwoord op de vraag: 'Waar heb ik recht op na een vaststellingsovereenkomst?', is dus dat dit grotendeels aan de wensen van partijen ligt. Het is een onderhandelingsproces, waarin partijen andere belangen hebben. Zowel vanuit de werkgever als vanuit de werknemer wordt er veelal water bij de wijn gedaan om uiteindelijk tot een bevredigend eindresultaat voor beide partijen te komen.

Heb jij als werkgever of werknemer ook te maken met een arbeidsrechtelijk geschil of wil je meer informatie over het sluiten van een vaststellingsovereenkomst? De arbeidsrecht advocaten van ons kantoor helpen je graag verder en kunnen jou voorzien van advies. Ook voor andere vragen over het arbeidsrecht kun je bij ons terecht.