Wanneer is het burgerlijk procesrecht van toepassing?

Wanneer is het burgerlijk procesrecht van toepassing?

Allereerst dient een antwoord gegeven te worden op de vraag: Wanneer is het burgerlijk procesrecht van toepassing? Dit is namelijk niet bij alle gerechtelijke procedures het geval.

Het burgerlijk procesrecht is van toepassing op het moment dat er een procedure plaatsvindt tussen twee ‘civiele’ partijen. Het gaat hierbij dus uitdrukkelijk niet om overheidsorganen, zoals de gemeente of provincie. Hiervoor zijn aparte regels opgenomen in het bestuursrecht. Ook gaat het hier niet om ‘strafrechtelijke’ partijen, zoals de officier van justitie of politie. Daarvoor zijn aparte regels opgenomen in het strafrecht.

Onder ‘civiele’ partijen vallen eigenlijk alle particulieren, stichtingen en bedrijven. Alle B2B, B2C en C2C geschillen worden dus voor de civiele rechter gebracht.

Bij welke procedures wordt het burgerlijk procesrecht toegepast?

Civiele partijen kunnen bijna al hun juridische conflicten voorleggen aan de rechtbank. Je kunt hierbij denken aan:

a. Incasso van een onbetaalde factuur of een andere vordering;
b. Een conflict tussen een werkgever en werknemer (arbeidsrecht);
c. Een conflict tussen een verhuurder en huurder (huurrecht);
d. Een conflict tussen een aannemer en opdrachtgever (bouwrecht).

In het burgerlijk procesrecht is bepaald dat een procedure altijd gestart moet worden met een dagvaarding of een verzoekschrift. In dit officiële stuk leg je aan de rechter uit wat voor conflict er speelt en wat je graag als oplossing zou willen. De tegenpartij wordt hierna uitgenodigd om zijn kant van het verhaal te doen. In de meeste gevallen nodigt de rechter de partijen hierna uit voor een mondelinge behandeling op de rechtbank. Hij zal dan onderzoeken of partijen er alsnog samen uit kunnen komen. Lukt dat niet, dan doet hij een uitspraak (vonnis).

Let op: het voorgaande is een beknopte weergave van hoe een procedure standaard verloopt. Hierop zijn talloze uitzonderingen mogelijk. Mocht je in een conflict verwikkeld raken, win dan altijd advies in van een jurist of advocaat. Mijn collega’s van Onyx Advocaten helpen jou daar graag bij!

Wat behoort tot de beginselen van het burgerlijk procesrecht?

Het burgerlijk procesrecht kent enkele algemene beginselen. Deze beginselen vloeien grotendeels voort uit het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM). De Nederlandse wetgever heeft deze regels in de Nederlands wet terug laten komen. De volgende basisbeginselen zijn voor elke procedure relevant:

1. Het recht op een eerlijk proces
Ten eerste en tevens als meest belangrijke beginsel geldt het ‘recht op een eerlijk proces’. Alle procedures moeten voor iedereen eerlijk verlopen. Het recht op een eerlijk proces wordt o.a. gewaarborgd door de volgende elementen, die in elke procedure terugkomen:

a. het recht van hoor-en-wederhoor: beide partijen moeten voldoende in de gelegenheid worden gesteld om hun standpunten kenbaar te maken en toe te lichten én vervolgens op elkaar standpunten te reageren;

b. equality of arms: beide partijen moeten dezelfde middelen ter beschikking staan om de procedure te voeren. Beide partijen mogen zich bv. laten vertegenwoordigen door een advocaat en de rechter mag de zaak alleen bespreken met een partij in het bijzijn van de andere partij;

c. motiveringsplicht van de beslissing: de rechter moet zijn eindbeslissing altijd goed motiveren, zodat partijen de beslissing kunnen controleren en toetsen.

2. Het recht op een onafhankelijke en onpartijdige rechter
Ten tweede dient de rechter altijd onafhankelijk en onpartijdig te zijn. Dit wordt in de Nederlandse wet gewaarborgd, doordat de wijze waarop een rechter wordt benoemd, in de wet is vastgelegd. Een rechter wordt voor het leven benoemd en kan alleen door een bijzonder gerecht worden ontslagen. Op die manier kan de rechter volledig onpartijdig van de werkgever opereren.

3. Volledigheids- en waarheidsplicht
Ten derde zijn partijen verplicht om tijdens een procedure alle van belang zijnde feiten en omstandigheden volledig en naar waarheid aan te voeren. Wanneer een partij dit nalaat, dan mag een rechter daaraan een sanctie verbinden.

Welke spelregels vind ik terug in het burgerlijk procesrecht?

Naast voornoemde basisbeginselen van het burgerlijk procesrecht, zijn er diverse andere regels over de wijze waarop een procedure verloopt. Deze spelregels zijn grotendeels opgenomen in het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv). Het zou echter te veel zijn om alle spelregels hier te vermelden, daar zijn namelijk hele boeken over geschreven.

De belangrijkste spelregels gaan over:
- de wijze waarop een procedure wordt opgestart;
- de rechter die bevoegd is om van het geschil kennis te nemen;
- de manier waarop partijen in een procedure mogen verschijnen (bv. met een advocaat);
- de manier waarop bewijs kan worden ingediend;
- het horen van deskundigen en getuigen;
- de diverse mogelijkheden voor het leggen van conservatoir of executoriaal beslag;
- de beroepsmogelijkheden bij het gerechtshof of de Hoge Raad.

Meer informatie over de vraag: Wanneer is het burgerlijk procesrecht van toepassing?

Mocht je naar aanleiding van deze blog nog vragen of opmerkingen hebben over ‘Wanneer is het burgerlijk procesrecht van toepassing?’ Of heb jij een andere vraag met betrekking tot het procesrecht? Neem dan vrijblijvend contact op met mij of één van de andere specialisten van Onyx Advocaten via de e-mail info@onyx-advocaten.nl of via de telefoon 073 – 303 58 57.